Centraal Evacuatie Bureau, 1940-1949

De evacuatie is geboren uit particulier initiatief, zowel op de Linker als de Rechter Maasoever, als gevolg van de plotselinge nood op 14 mei 1940. De vluchtelingen werden in noodtehuizen ondergebracht. Sommigen van hen maakten zich meester van leegstaande huizen, anderen werden door particulieren opgenomen, hetgeen vaak tot wantoestanden aanleiding gaf. Bij besluit van de Burgemeester van 22 mei 1940 werd een Gemeentelijk Commissariaat voor Evacuatie-aangelegenheden ingesteld. Om toezicht te kunnen uitoefenen op de verschillende noodtehuizen werd een particuliere firma ingeschakeld, de N.V.Cornelder's Scheepvaart Mij. Als inspecteur werd aangewezen mr. H.Willemse, directeur van deze firma, die zijn diensten belangeloos had aangeboden. Onder diens leiding werden de noodtehuizen gereorganiseerd en de daar verblijvende bevolking geregistreerd. Ook werd overgegaan tot de organisatie van een eigen voedselvoorziening, waarmede een aanzienlijke besparing werd verkregen. Zo ontstond de Inspectie Noodtehuizen, welke is blijven bestaan tot 1 maart 1946. De andere evacuatiediensten werden verenigd in het Centraal Evacuatie Bureau, dat onder directe leiding stond van de Evacuatie-Commissaris. De leiding van het Centraal Evacuatie Bureau had dus de heer Van Dijk. Hij werd bijgestaan door een assistent-plaatsvervanger mr.H.G.J. Lambeck. Als tweede assistent, maar eigenlijk meer als pottekijker, werd de N.S.B.er L.A.du Bosc aangesteld, die later evenwel naar het Oostfront vertrok. De beide eerstgenoemde heren werden in juni 1944 wegens illegale werkzaamheden gearresteerd en naar Duitse concentratiekampen overgebracht, waaruit zij helaas niet meer terugkeerden. Na hun arrestatie werd de directeur van de Dienst van Volkshuisvesting, ir.A. Bos, met de leiding belast. Onder het Centraal Evacuatie Bureau ressorteerden verschillende afdelingen: de reeds eerder genoemde Inspectie Noodtehuizen, Financiën, Personeel, Woningonderzoek, Evacuatievoorbereiding, enz. Deze afdelingen veranderden nogal eens van naam of werden naar behoefte samengevoegd of gesplitst. Ook werd een afzonderlijk bureau ingesteld voor de Kinderuitzending. Het archief is slecht bewaard gebleven en zeer onvolledig. Het grootste deel bestaat uit duplicaten van de lopende administratie, terwijl van de originele notulen, verslagen, rekeningen, enz. zo goed als niets aanwezig is. Mogelijk is bij de arrestatie van de leiding in 1944 een groot deel in beslag genomen of in de loop der tijden verloren gegaan.